Struka protiv populizma: EPCG demantuje netačne i obmanjujuće tvrdnje Dritana Abazovića

Na stranu činjenica da za postrojenja iz 2009. i 2012. godine, ESF i TNP, nikada nije dobijena upotrebna dozvola, puštanju Termoelektrane u probni rad pratili su predlog i saglasnost stručnog nadzora i inspekcijski pregled, shodno odredbama Zakona o izgradnji objekata, pri čemu naglašavamo da je, prema Zakonu, investitor dužan da, po završetku montaže, funkcionalnih ispitivanja, a prije konačnog tehničkog pregleda, pristupi probnom radu.

Shodno tome, Termoelektrana je 1. decembra puštena u probni rad, koji po svojoj prirodi podrazumijeva postepeno uključivanje složenih tehničkih sistema, u skladu sa pravilima struke i bezbjednosnim procedurama. Takva postrojenja ne mogu se pokretati istovremeno sa svim pripadajućim podsistemima, naročito ne u fazi testiranja. Sukcesivno uključivanje sistema predstavlja standardnu i opšteprihvaćenu praksu u energetici, utemeljenu na međunarodnim tehničkim procedurama i preporukama proizvođača opreme, upravo radi obezbjeđivanja stabilnog i bezbjednog rada. Odluka o probnom radu je uglavnom tehničke prirode i ni na koji način ne zamjenjuje niti derogira nadležnosti inspekcijskih i regulatornih organa. Posebno je važna činjenica da je, u skladu sa zvaničnim tumačenjem Ministarstva prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine, važećim Zakonom omogućeno izvođenje faznosti građenja i probni rad pojedinih tehnoloških cjelina, čak i u slučajevima kada faznost nije izričito navedena u građevinskoj dozvoli, pod uslovom da se time ne ugrožava bezbjednost, životna sredina i javni interes. Postupanje EPCG u ovom slučaju u potpunosti je usklađeno sa tim tumačenjem i važećim propisima. Nakon inicijalnog pokretanja osnovnog postrojenja, planirano je postupno aktiviranje sistema za odsumporavanje, tretman azotnih oksida i ostalih segmenata, kako bi se u ugovorenom roku ostvario puni ekološki efekat. Riječ je, dakle, o probnom, a ne stalnom radu, što pojedinci poput Abazovića svjesno zanemaruju radi stvaranja alarmističke slike u javnosti.

Istupi gospodina Abazovića ne predstavljaju samo pokušaj politizacije ekoloških pitanja, već ostavljaju snažan utisak ličnog i političkog nezadovoljstva zbog činjenice da nije uspio da ostvari uticaj na imenovanja na najodgovornijim funkcijama u energetskom sektoru. Posebno je indikativno da su upravo kadrovi koje je gospodin Abazović pokušavao da nametne ili zadrži na ključnim pozicijama bili u značajnoj mjeri uključeni i odgovorni za planiranje i sprovođenje projekta ekološke rekonstrukcije Termoelektrane Pljevlja, što dodatno dovodi u pitanje iskrenost i dosljednost njegovih današnjih optužbi. Usput, gospodin Abazović zaboravlja da je upravo Vlada u kojoj je on bio potpredsjednik u maju 2021. godine implicitno naložila Elektroprivredi Crne Gore da, po završetku redovnog godišnjeg remonta, pusti u pogon Termoelektranu "Pljevlja", uprkos činjenici da je bila potrošila 20.000 sati dozvoljenog rada. EPCG odlučno odbacuje navode o navodnom namjernom isključivanju mjernih sistema: podaci o emisijama se kontinuirano mjere, evidentiraju i dostavljaju nadležnim institucijama, a eventualni kratkotrajni prekidi mogu biti isključivo tehničke prirode i kao takvi se transparentno prijavljuju. Takav pristup, u kojem se stručne i tehničke odluke pokušavaju predstaviti kao predmet političkog revanšizma, ne doprinosi rješavanju problema, već stvara konfuziju i narušava povjerenje javnosti. EPCG posluje u skladu sa zakonima Crne Gore, donosi odluke u najboljem interesu građana i energetske stabilnosti države i ostaje posvećena odgovornom upravljanju resursima, bez obzira na političke ambicije pojedinaca. Shodno tome, ovaj projekat će, kao i svi prethodni i budući, biti predmet temeljnih provjera i internih revizija.

Zagađenje vazduha u Pljevljima predstavlja višedecenijski, sezonski i kumulativni problem u kojem, između ostalih, učestvuju gradske kotlarnice, više hiljada individualnih ložišta i saobraćaj. Dostupni podaci pokazuju da aktuelni nivoi zagađenja nijesu istorijski maksimum i da su slične ili veće vrijednosti bilježene i ranijih godina, uključujući i periode kada Termoelektrana nije bila u pogonu. Pojedinačni pikovi koncentracija sumpor-dioksida u zimskom periodu nijesu neuobičajeni za Pljevlja i ne mogu se posmatrati izolovano, već isključivo u kontekstu dugogodišnjeg, kumulativnog opterećenja vazduha. Dnevni obrasci zagađenja jasno ukazuju na dominantan uticaj individualnih ložišta, budući da koncentracije rastu u jutarnjim časovima, a opadaju tokom noći, dok Termoelektrana radi kontinuirano. Dakle, ništa se novo nije dogodilo u odnosu na period od prethodnih 40 godina, a rješavanje ovog složenog problema zahtijeva koordinisano i odgovorno djelovanje države, lokalne samouprave i energetskog sektora, uz jasno definisane nadležnosti i dugoročne sistemske mjere.

Zvanični zdravstveni podaci nadležnih institucija u potpunosti pobijaju Abazovićeve tvrdnje. Prema zvaničnom saopštenju Ministarstva zdravlja, tokom prethodnih dana u svim opštinama širom Crne Gore zabilježen je povećan broj djece sa respiratornim tegobama i hospitalizacija, što je povezano sa sezonskim pikom respiratornih virusnih infekcija i nije u direktnoj korelaciji sa zagađenjem vazduha, pri čemu se epidemiološka situacija u Pljevljima ne razlikuje od ostalih opština u zemlji. Korišćenje zdravlja djece u političke svrhe smatramo krajnje neprimjerenim i neodgovornim.

U cilju smanjenja zagađenja, EPCG sprovodi konkretne mjere iz svoje nadležnosti, uključujući 50% popusta na aktivnu električnu energiju za domaćinstva u Pljevljima tokom decembra, januara i februara, kao i 75% popusta za korisnike kotlarnice u Skerlićevoj ulici, uz dugoročno trajno rješenje kroz projekat toplifikacije grada, gdje smo ispunili naše ugovorne obaveze u vidu izgradnje prve faze toplovoda.

Elektroprivreda Crne Gore ostaje otvorena za saradnju sa svim nadležnim institucijama, ali neće učestvovati u politizaciji rada institucija. EPCG će, međutim, odlučno i argumentovano braniti činjenice, struku i javni interes pred svim nadležnim organima, u interesu građana Pljevalja i energetske stabilnosti Crne Gore.